Vì kim cương được hình thành ở sâu trong lòng đất, dưới nhiệt độ và áp suất cực cao; hầu hết tất cả mọi loại kim cương đều có các “vết chàm”; các khiếm khuyết nhỏ bên trong kim cương (được gọi là chất xâm nhập) hoặc ở trên bề mặt (được gọi là khuyết tật bề mặt). Độ tinh khiết có nghĩa là mức độ mà các khiếm khuyết này hiện diện. Các viên kim cương có vô số hoặc nhiều chất xâm nhập hoặc các khiếm khuyết bể mặt quan trọng thì có độ sáng kém hơn do các lỗ hổng này tiếp xúc với đường ánh sáng truyền qua kim cương.
Vị trí của chất xâm nhập có ảnh hưởng tới việc người ta dễ dáng nhận biết nó như thế nào. Nghệ nhân cắt kim cương nỗ lực hết sức để cắt được viên kim cương sao cho các chất xâm nhập không nhìn thấy được qua bề măt của viên kim cương đã chế tác xong. Vị trí khuyến khích của các chất xâm nhập là bên dưới các mặt vát hoặc gần với vành đai của kim cương bởi tại các vị trí này người ta khó nhận biết nó hơn.
Hầu hết tất cả kim cương có độ tinh khiết được phân loại dựa trên thang chia độ tinh khiết gồm 11 điểm do GIA quy định, gồm có các viên kim cương không được GIA công nhận (mọi viên kim cương tại Kim cương Gia đều được GIA công nhận). Khi phân loại độ tinh khiết của kim cương, GIA xem xét số lượng, kích thước, màu sắc và vị trí của mọi lỗi có thể phát hiện bằng mắt thường khi phóng đại lên 10 lần.
Dưới đây là Biểu đồ độ tinh khiết của kim cương.
THANG CHIA ĐỘ TINH KHIẾT CỦA KIM CƯƠNG THEO GIA
FL |
Không có lỗi: Không có chất xâm nhập hoặc khiếm khuyết bề mặt mà nhà thẩm định chuyên nghiệp có thể nhìn thấy khi phóng to lên gấp 10 lần. | Đặc biệt hiếm, chưa đến 1/5000 kim cương có thể dùng làm đồ rang sức được phân loại FL |
IF |
Bên trong không có lỗi: Không có chất tạp, chỉ có khiếm khuyết trên bề mặt là có thể bị nhà thẩm định có chuyên môn phát hiện khi đã phóng to lên 10 lần. | Kim cương phân loại FL và IF trông có vẻ giống nhau trừ phi được nhà thẩm định có chuyên môn quan sát với độ phóng đại 10 lần. Chưa đến 3% số kim cương có thể dùng làm đồ trang sức được phân loại IF. |
VVS1
|
Rất, rất ít tạp chất: Nhà thẩm định có chuyên môn rất khó phát hiện ra chất xâm nhập khi đã phóng to lên 10 lần. | Chấp xâm nhập phân loại VVS1 thường thì chỉ nhìn được từ mặt bên phía dưới sang, trong khi chất xâm nhập phân loại VVS2 thì có thể nhìn được từ mặt bên phía trên. Trong mỗi phân loại này, mắt thường không thể phát hiện ra chất xâm nhập, trông có vẻ giống với các phân loại cao hơn trừ phi được nhà thẩm định có chuyên môn quan sát ở mức phóng đại lên 10 lần. |
VS1
|
Rất ít tạp chất: Các chất xâm nhập nhìn thấy rõ ràng bằng mắt thường khi đã phóng to lên 10 lần nhưng được coi là các lỗi nhỏ, không đáng kể. | Chất xâm nhập thường không bị mắt thường phát hiện. Có thể chỉ có 1/100 người quan sát không chuyên có thể phát hiện chất xâm nhập phân loại VS2 bằng mắt thường khi kiểm tra rất gần dưới điều kiện lý tưởng. |
SI1
|
Hơi lẫn tạp chất: Chất xâm nhập rất dễ gây chú ý của nhà thẩm định chuyên nghành khi phóng to lên 10 lần. | SI1 là phân loại thấp nhất với các khiếm khuyết không thể phát hiện bằng mắt thường. Chất xâm nhập phân loại SI2 có thể bị mắt thường nhìn thấy mặc dù phải kiểm tra rất kỹ mới phát hiện được. |
I1
|
Bị lẫn tạp chất: Chất xâm nhập hiện lên rõ ràng khi phóng to lên 10 lần và có thể ảnh hưởng tới độ tinh khiết và độ sáng. | Kim cương phân loại I1 lẫn chất xâm nhập mà mắt thường có thể phát hiện được. Vì kim cương phân loại I2-I3 có lẫn chất xâm nhập rất rõ ràng và trong phân loại I3 thì chất xâm nhập có thể ảnh hưởng tới độ bền của kim cương; Chúng tôi không bán loại kim cương này. |
SƠ ĐỒ KIM CƯƠNG
| Vì một bức ảnh đơn thuần không thể nói lên được những chi tiết nhỏ nhất về độ tinh khiết nên GIA sử dụng sơ đồ kim cương để phác họa các lỗi bên trong và bên ngoài của một viên kim cương. Sơ đồ kim cương là sự thể hiện về mặt đồ họa tất cả các khiếm khuyết có thể ảnh hưởng tới phân loại độ tinh khiết nói chung. Các khiếm khuyết này được nhà thẩm định chuyên nghiệp phát hiện khi phóng đại lên gấp 10 lần. | 
Ví dụ về Sơ đồ Kim cương GIA: Các dấu có trong mục ký hiệu biểu thị các khiếm khuyết theo độ nghiêm trọng. |
Khi mà sơ đồ cho thấy loại và vị trí của mỗi một khiếm khuyết, khả năng khiếm khuyết bị mắt thường phát hiện được thể hiện trong chính Phân loại Độ tinh khiết (ví dụ như 2 viên kim cương có thể có sơ đồ rất giống nhau nhưng lại có phân loại độ tinh khiết khác nhau, thể hiện mức nghiêm trọng và khả năng mắt thường có thể phát hiện được các khiếm khuyết trên sơ đồ).
Ngoài sơ đồ này ra, còn có một phần chú thích trên giấy chứng nhận để chú thích các đặc điểm bổ sung về độ tinh khiết của kim cương. Những đặc điểm này thường là vô cùng nhỏ và không được thể hiện trong sơ đồ. Giữa sơ đồ và khu vực chú thích, tất cả các chất xâm nhập có thể phát hiện được bằng mắt thường khi phóng đại lên 10 lần đều được giải thích.
Chú ý:
Sơ đồ kim cương không thể hiện hình dạng thật của viên kim cương. Đối với các phân loại SI1 hoặc phân loại thấp hơn, không bao giờ được phép giả định rằng một sơ đồ gần như không lỗi có nghĩa là không có bất kỳ khiếm khuyết nào mà mắt thường có thể nhìn thấy được. Thường thì một sơ đồ có thể có một hoặc hai điểm đánh dấu nhưng đây thường là những khiếm khuyết rất nghiêm trọng và chắc chắn sẽ làm giảm phân loại độ tinh khiết của kim cương nói chung.
Tương tự, một sơ đồ trông rất rối mắt không có nghĩa là có thể phát hiện ra lỗi của viên kim cương bằng mắt thường. Trên thực tế, viên kim cương có thể không có khiếm khuyết nào cả đối với mắt thường do không có bất kỳ chất xâm nhập nào nghiêm trọng đến mức có thể phát hiện bằng mắt thường (kể cả mặc dù hiệu ứng tích lũy của khiếm khuyết có thể làm giảm độ tinh khiết của kim cương). Khi nào nghi ngờ, hãy trao đổi cùng với chuyên gia tư vấn kim cương và chuyên gia sẽ rất vui lòng được thẩm định viên kim cương thay bạn.
Các chất xâm nhập và khiếm khuyết trên bề mặt phổ biến theo sơ đồ kim cương của GIA được minh họa dưới đây. GIA dùng màu xanh lá cây để biểu thị các khiếm khuyết bề mặt và màu đỏ cho các chất xâm nhập bên trong. Đôi khi do bản chất của chất xâm nhập (nếu như chất này chạm tới bề mặt của kim cương) việc sử dụng cả 2 màu xanh và đỏ là cần thiết. Màu đen dùng để biểu thị các mặt bổ sung.
Báo cáo Phân loại GIA chuẩn bao gồm sơ đồ kim cương, bản Hồ sơ GIA được viết tắt (thường được dùng cho kim cương dưới 1 carat)
Chú ý:
| Gần như cứ 3 viên kim cương giao bán lại có 1 viên được gia công hoặc “gia cố” theo cách thức nào đó. Một loạt các kỹ thuật được sử dụng để cải thiện độ tinh khiết tự nhiên của kim cương một cách nhân tạo. Nhờ việc khoan một lỗ tới chất xâm nhập bên trong bằng tia laze, axit được đổ vào trong lỗ đó để tẩy trắng chất xâm nhập. Đường đi của tia laze trong viên kim cương sẽ thành một dấu chấm trắng rất nhỏ khi nhìn từ trên xuống (tính từ nơi bắt đầu khoan), nhưng sẽ giống một đường kẻ trắng dài khi nhìn từ mặt bên. Thêm vào đó, các vết đứt gãy trong kim cương có thể được lấp đầy bằng các nguyên liệu trong giống như thủy tinh, khiến cho mắt thường khó nhận biết các vết nứt gãy này hơn. GIA không cấp chứng nhận cho các viên kim cương đã được khoan laze hoặc được lấp đầy vết đứt gãy. | 
Trước và Sau khi: Lấp đầy Khe nứt của kim cương |
Khi mà việc khoan laze và lấp đầy vết đứt gãy được áp dụng để tăng độ tinh khiết của kim cương, việc gia công ở áp suất cao/ nhiệt độ cao (HPHT) được dùng để cải thiện màu sắc nhờ việc loại bỏ các vệt màu nâu khỏi kim cương. HPHT được thực hiện bằng cách đặt viên kim cương vào một ống áp suất và tăng nhiệt độ cũng như áp suất lên cao tuyệt đối. Môi trường này mô phỏng các điều kiện mà tinh thể kim cương được hình thành. HPHT có hiệu ứng vĩnh viễn và sự hiện diện của việc gia công rất khó phát hiện ra. GIA sẽ cấp chứng nhận cho những viên kim cương đã qua gia công HPHT, nhưng sẽ chú thích về sự gia công này trên giấy chứng nhận. Chúng tôi không bán bất kỳ loại kim cương đã được gia công nào, kể cả bằng phương pháp HPHT.
Mẹo mua hàng:
Nếu bạn không thích sự thiếu hoàn hảo, kể cả những khiếm khuyết mà bản thân bạn không nhìn thấy được, hãy chọn kim cương phân loại VVS2 hoặc phân loại cao hơn thế. Khoảng 10% kim cương được bán thuộc về phân loại này.
Phân loại được yêu thích tiếp theo là SI1, trong phân loại này các chất xâm nhập thường không nghiêm trọng đến mức ảnh hưởng tới hình dạng bề ngoài của kim cương khi nhìn bằng mắt thường. Thường thì khách hàng sẽ chọn loại kim cương nằm trong khoảng độ tinh khiết này để có được kiểu cắt đẹp hoặc phân loại màu cao hơn. Sự kết hợp này thường mang lại một viên kim cương tuyệt đẹp và sinh động với các khiếm khuyết chỉ phát hiện được khi kiểm tra thật kỹ. Với các viên kim cương dưới 1 cara, điều tương tự cũng được khẳng định cho các viên kim cương phân loại SI2. Đối với các viên kim cương lớn hơn 1 cara (tức là độ tinh khiết rất quan trọng, các chất xâm nhập SI2 thường dễ phát hiện hơn), và kim cương phân loại SI2 thường chỉ có giá bằng nửa giá của viên kim cương phân loại VS1. Khoảng 1/3 số kim cương được bán nằm trong khoảng phân loại từ SI1-SI2.
Nếu bạn chỉ quan tâm tới kích cỡ và giá cả, phân loại I1 sẽ là sự lựa chọn tốt nhất cho bạn. Mặc dầu các chất xâm nhập có thể bị mắt thường phát hiện, nhiều khách hàng vẫn thấy điều này đáng hy sinh cho kích cỡ mà viên kim cương có được.
Viên kim cương càng lớn, thì các khiếm khuyết càng dễ phát hiện; do đó Độ tinh khiết trở nên quan trọng hơn. Đối với các viên kim cương hơn 2 cara, phân loại độ tinh khiết thuộc VS2 hoặc cao hơn thế nữa là cách cá cược an toàn nhất để tránh các chất xâm nhập có thể phát hiện được bằng mắt thường. Đối với các viên kim cương từ 1 đến 2 cara, phân loại độ tinh khiết SI1 hoặc cao hơn nữa sẽ đảm bảo không có các chất xâm nhập mà mắt thường có thể phát hiện ra. Đối với các viên kim cương dưới 1 cara, độ tinh khiết nên được coi là ít quan trọng nhất theo tiêu chuẩn truyền thống của 4 chữ C.
Viên kim cương có kiểu cắt brilliant (như là hình tròn, chữ nhật nhọn góc, chữ nhận tròn góc, ovan, trái lê và hạt thóc) che giấu các chất xâm nhập tốt hơn là kiểu cắt xếp tầng (như là chữ nhật xếp tầng và kiểu hình vuông cắt góc). Khi mua viên kim cương cắt theo kiểu xếp chồng, hãy chọn loại có độ tinh khiết cao hơn một phân loại (ví dụ như mua phân loại VS2 thay cho phân loại SI1 nếu bạn muốn có được phân loại thấp nhất không có chất xâm nhập mà mắt thường có thể phát hiện ra).
Nếu khi mua kim cương, bạn được cung cấp một khoảng độ tinh khiết (ví dụ như là SI1-SI2) ngược lại với một phân loại độ tinh khiết cụ thể nào, viên kim cương này không được GIA công nhận. Người bán chỉ đánh giá viên kim cương dựa trên thuật ngữ của GIA.